KAYA: 10 OCAK’LAR GERÇEK ANLAMDA BASIN BAYRAMI OLMALI…

Medya sektöründe faaliyet gösteren kuruluşların ve basın çalışanlarının 2024 yılına birçok sorunla girdiğini belirten Karabük Gazeteciler Cemiyeti başkanı Metin Kaya, bu sorunların zaman geçirilmeden ele alınarak çözülmesinin, demokrasinin gelişimi için büyük önem taşıdığını kaydetti.
10 Ocak Çalışan Gazeteciler Dayanışma Günü nedeniyle yazılı açıklama yapan Kaya,medya kuruluşları ve bu kuruluşlarda çalışan medya emekçilerinin yaşadığı sorunlara dikkat çekti.

Mesleki sorunların çözülerek 10 Ocak’ın gerçek anlamda basın bayramı olmasını dilediğini ifade eden Metin Kaya, bir 10 Ocak’ı daha, yaşanan sorunlar ve geri alınan haklar nedeniyle “Çalışan Gazeteciler Bayramı” değil “dayanışma günü” olarak kutladıklarını ifade ederek sektörde yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini şöyle sıraladı:

MESLEK YASASI EKSİKLİĞİ
Günümüzde Türk basını, gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası’na acilen ihtiyaç duymaktadır.
Hemen hemen her iş kolunda düzenleyici yasalar varken basın sektöründe böyle bir yasa olmayınca dileyen herkes, eğitimine ve bilgi birikimine bakılmaksızın “gazeteciyim” diyerek mesleğe başlayabilmektedir. Oysa gazetecilik/habercilik, özel eğitim gerektiren bir meslektir. Buna karşın mesleğe girişte gazetecilik alanında eğitim görmüş olma şartı bulunmamaktadır. Gazetecilik yapmak isteyen bir kimse, eğitim seviyesi ne olursa olsun işe girebilmekte, meslekte rahatlıkla yükselebilmektedir.
Bu durum, basın mesleğini her türlü istismara açık hale getirmektedir. Daha da üzücüsü habercilik, tehdit ve şantaj aracı olarak kullanılmaktadır. Ne yazık ki bu tür insanları basın mesleğinden uzaklaştıracak herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.

EKONOMİK SORUNLAR
Son dönemde ülkemizde yaşanan yüksek enflasyon nedeniyle, diğer sektörlerde olduğu gibi; gelişmiş demokratik sistemin vazgeçilmez unsuru olan basın sektöründe de tarihin en zor ekonomik krizlerinden birisi yaşanmaktadır.
Özellikle yerel gazeteler yaşam savaşı vermektedir. Kâğıttan mürekkebe, elektronik cihazlardan yazılımlara kadar medya sektöründe kullanılan malzemelerin çoğu ithaldir. Son 2 yılda döviz kurlarında yaşanan yükseliş, medya kurumlarının maliyetlerini katlamış defalarca vurguladığımız gibi birçoğunu kapanmanın eşiğine getirmiştir.
Bu olumsuz sürecin durdurulması için medya kurumları malzeme kullanımında dışa bağımlılıktan kurtarılmalı, eskisi gibi yerli kâğıt fabrikaları kurulmalı ve işletilmeli, gerekli teknolojik destek verilerek darboğazdan çıkmalarına olanak sağlanmalıdır.

BASIN İLAN KURUMU DESTEĞİ
Demokratik ülkelerde medya kurumları çeşitli yöntemlerle devletler tarafından desteklenmektedir. Türkiye’de de devlet desteği, resmî ilanlar yoluyla gerçekleşmektedir. Özellikle yerel gazetelerin hayatiyeti, günümüzde büyük oranda Basın İlan Kurumu sistemi ile verilen resmi ilanlara bağlıdır.
Ancak son yıllarda ilanların birleştirilmesi, işlerin bölünerek ilan sınırları dışına çıkması, doğrudan alım ve acil alım yöntemlerine sıklıkla başvurulması, kooperatif ve dernek ilanları ile özel eğitim kurumu ilanlarının yayın zorunluluğunun kaldırılması gibi nedenlerle resmi ilanlarda ciddi oranda azalma meydana gelmiştir.
Bu ortamda Basın İlan Kurumu’nun fiyat tarifesinde 2023 yılı sonunda yapılan ve onaylanarak yürürlüğe giren artış sayesinde yerel gazetelerimiz 2024 yılına rahat bir nefes alarak girme olanağı bulmuştur.

Bu vesileyle, Basın İlan Kurumunun 63. kuruluş yıldönümünü kutluyor, fiyat tarifesinin gecikmeden uygulamaya konmasından dolayı teşekkür ediyoruz.
İCRA – İFLAS İLANLARI
2022 yılı içinde “5. Yargı Paketi” kapsamında TBMM’de yapılan değişiklik icra iflas ilanlarının gazetelerde yayınlanması konusundaki kararı icra müdürlerine bırakmıştır. Bu düzenleme gazetelerin resmi ilan gelirlerinin çok önemli oranda düşmesine neden olmaktadır. Şöyle ki;
13 Ekim 2022’de kabul edilen Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 7418 Sayılı Kanun’un 25. Maddesi’nde, “Toplam muhammen bedeli 500 bin Türk lirasına kadar olan satışlar için gazete veya internet haber sitesi ile ilan yapılıp yapılmayacağına icra dairesince alakadarların menfaatleri dikkate alınarak karar verilir.” denmektedir.

İlgili düzenlemedeki parasal limitleri belirleyen Adalet Bakanlığından beklentimiz, medya kurumlarına ödenecek ilan bedeli limitlerinin belirlenmesinde günlük ekonomik gelişmelerin göz önüne alınması, taşınır ve taşınmazların fiyatlarındaki artışların yerel ve yaygın gazete ve internet sitelerinde yayın konusunun hayatın olağan akışına uygun olarak belirlenmesidir. Yapılacak fiyat güncellemelerinin yerel basının mağduriyetini engelleyecek oranda olmasını beklemekteyiz.
Öte yandan, bazı icra müdürlüklerinin yerel basında icra iflas ilanı yayınlama yolunu tercih etmediği, internet sitesi olmayan ancak gazete bulunan bazı il veya ilçelerde de, ilanların BİK portalına gönderildiğine ilişkin bilgiler alınmaktadır. Bu gibi konuların incelenerek yerel gazetelerin mağduriyetinin önlenmesini beklemekteyiz.